MIJN.streek formularium: regionaal transmuraal standaard voor de meest effectieve medicatie

Het transmuraal MIJN.streek formularium is per november 2019 geactualiseerd en vertaald naar een regionaal transmurale standaard. En dat is goed nieuws! Alle huisartsen, specialisten en apothekers in de Zuid-Limburgse Mijnstreek kunnen nu eenduidig en doelmatig medicijnen voorschrijven en uitgeven volgens hun eigen gemaakte afspraken. Dat leidt tot betere, betaalbare zorg en meer duidelijkheid voor de patiënt.

Het MIJN.streek formularium is in 2018 en 20219 door een commissie van huisartsen, apothekers en medisch specialisten uit de Oostelijke en Westelijke Mijnstreek uitgewerkt en geïmplementeerd. Uniek aan deze aanpak is dat de farmaceutische industrie niet aan tafel zit én dat de zorgverzekeraar alleen een adviserende rol en geen stemrecht heeft in de keuzes van medicijnen. Deze transmurale insteek en aanpak is uniek en het MIJN.streek formularium is dan ook een goed voorbeeld gebleken voor de rest van Nederland.

Van projectstatus naar Mijnstreekstatus
Het MIJN.streek formularium begon in 2017 als een project binnen de proeftuinen Anders Beter en MijnZorg met als doel: zinnige en zuinige zorg. Een jaar later startte de formulariumcommissie al als een zelfstandig, onafhankelijk orgaan dat het MIJN.streek formularium onder meer onderhoudt, de communicatie verzorgt en het formularium uitbouwt als daar aanleiding toe is. Nu, twee jaar verder, heeft dit project structureel vorm en inhoud gekregen. Jessica Vliegen, projectmanager: “De volledige basis ligt er, het is nu van belang dat we samen het MIJN.streek formularium onderhouden, waar nodig actualiseren en doorontwikkelen.”

Het MIJN.streek formularium vloeit voort uit eerdere geneesmiddelen-substitutie projecten in de regio. “Dure cholesterolverlagers en zuurremmers werden als eerste vervangen door  even effectieve, maar goedkopere varianten”, vertelt Vliegen. “De aanleiding destijds was dat de farmaciekosten in de sterk vergrijsde Zuid-Limburgse Mijnstreek bovengemiddeld hoog zijn.”

En met uitzondering van de cholesterolverlagers, waarvan de kosten dankzij bovenbedoeld project nu onder het CZ-gemiddelde liggen, is dat nog steeds zo. Bovendien schrijven medisch specialisten en huisartsen vaak verschillende medicatie voor één en dezelfde aandoening voor. Vliegen: “Dat schept verwarring bij de artsen en patiënten en leidt ook tot onnodig hoge kosten. Het MIJN.streek formularium helpt huisartsen, medisch specialisten en apothekers om samen eenduidig de meest effectieve middelen voor te schrijven en af te leveren aan patiënten in onze regio, waarbij uiteraard naast kwaliteit ook gekeken wordt naar doelmatigheid. Op deze wijze voorkomen we verwarring en onrust bij de patiënt.”

Standaard en regionaal naslagwerk
Het formularium van Asten vormde oorspronkelijk de basis voor het MIJN.streek formularium. De formulariumcommissie heeft vervolgens alle medicijngroepen specifiek beoordeeld en regionale nuances aangebracht. Vliegen: “We zijn erg trots dat we nu echt een heel eigen digitaal, transmuraal naslagwerk hebben met een volledige en actuele lijst van de meest effectieve en veilige medicijnen en niet-medicamenteuze adviezen. Dat laatste houdt in dat ook geen-medicatie voorschrijven in voorkomende gevallen als optie wordt aangedragen. Artsen en apothekers kunnen met ons MIJN. Streek formularium nu bij elkaar te rade gaan en naar elkaar luisteren in plaats van hiervoor afhankelijk te zijn van de farmaceutische industrie.”

Transmuraal draagvlak in de regio
De grootste kracht van het MIJN.streek formularium is het brede draagvlak onder huisartsen, medisch specialisten en apothekers. Gepensioneerd huisarts Tjeu Klaassen, nu voorzitter van de formulariumcommissie, vertelt: “In een positieve sfeer zoeken de zorgverleners nauwkeurig met elkaar uit wat de beste medicijnkeuzes zijn voor de regio. Dat gebeurt volledig onafhankelijk van industrie en zorgverzekeraars. Voor alle aandoeningen maakt de commissie een top drie van beste medicatie waaruit artsen kunnen kiezen. Natuurlijk levert dat soms best wat gestoei op. Het mooie is dat we uiteindelijk altijd tot overeenstemming komen.”

Op weg naar meer tevreden patiënten
Echt baanbrekend zijn de nieuwe afspraken over longmedicatie tussen huisartsen en medisch specialisten. Longarts Boudewijn Maesen vertelt: “Voor longziektes konden huisartsen en specialisten tot voor kort nog kiezen tussen 120 devices. Dat is natuurlijk erg veel. In het MIJN.streek formularium hebben we dat aantal teruggebracht naar dertig. Zo kunnen we nu gemakkelijker een keuze maken. En het is eenvoudiger om de instructies voor effectief gebruik van pompjes te optimaliseren. Dat levert op lange termijn meer therapietrouw en meer tevreden patiënten op.”

Digitaal raadplegen geeft actueel en compleet inzicht
Het MIJN.streek formularium is op dit moment ook online te raadplegen. Van de 180 deelnemende huisartsen schrijft in twee jaar tijd al zo’n 82 procent conform het digitale MIJN.streek formularium voor. “Met een digitale versie, bereikbaar via de computer (geïntegreerd in EVS) of telefoon (NHG Rx app) krijgen professionals steeds een up-to-date beeld en advies. Dat is met een papieren versie natuurlijk niet haalbaar. “Onze ambitie is dat in 2020 ook het gros van de medisch specialisten in de tweede lijn conform de gemaakte afspraken in het online MIJN.streek formularium voorschrijven”, aldus Vliegen.

Een bijkomend positief effect van een transmuraal formularium-aanpak en overleg is dat het leidt tot spin-off op andere zorgterreinen, vertelt Vliegen. “Zo maken anesthesiologen nu ook afspraken met huisartsen en apothekers over het voorkomen van verslaving bij chronische pijn. Palliatieve teams stemmen de zorgpaden rond infuustherapie beter af. Kinderartsen stemmen met huisartsen en apothekers af inzake inhalatiemedicatie bij kinderen met astma. Dat zijn hele mooie bijkomstigheden, die voortkomen uit het feit dat zorgverleners in eerste en tweede lijn elkaar nu beter kennen en beter samenwerken dan een paar jaar geleden.”

Doorontwikkeling
Uiteraard blijft het formularium in ontwikkeling, omdat richtlijnen en inzichten over wat de beste medicatie is voortdurend veranderen. Het actualiseren van het MIJN.streek formularium is een van de belangrijkste taken van de formulariumcommissie.

Klaassen: “De commissie beoordeelt of nieuwe medicijnen een zinvolle aanvulling zijn en neemt standpunten in rond actualiteiten zoals medicatie, die landelijk terug geroepen wordt vanwege kwaliteitsproblemen. Ook informeert de commissie tijdig over niet leverbare medicijnen en dragen we goede alternatieven aan. Voorschrijvers in onze regio hoeven op die manier niets op het gebied van medicatie te missen.”

Opschaling: landelijke interesse
Aardig is dat het MIJN.streek formularium steeds meer bekendheid krijgt bij zorgorganisaties en in andere regio’s. Vliegen: “Zorggroep PoZoB in Eindhoven heeft het MIJN.streek formularium als basis voor het PerfectSamen Zuid-Oost Brabant formularium overgenomen. Zo groeit het MIJN.streek formularium langzaam uit tot de nieuwe standaard voor effectieve en veilige medicatie.”